Trzcianka

Trzcianka (niem. Schönlanke) to miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Trzcianka. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego.

Według danych z 30 czerwca 2007, miasto miało 16 756 mieszkańców.

Położenie

Trzcianka leży w północno - zachodniej części województwa wielkopolskiego i wraz z Czarnkowem tworzy powiat. Położona jest w okolicy o dużej lesistości w odległości 95 km od Poznania i 110 km od Gorzowa Wielkopolskiego. Miasto liczy ok. 17 tys. mieszkańców. Odległości do ważniejszych ośrodków:

  • Poznań - 95 km
  • Szczecin - 170 km
  • Gorzów Wielkopolski - 110 km
  • Warszawa - 375 km
  • Gdańsk - 240 km
  • Piła - 24 km
  • Berlin - 225 km

Trzcianka wspólnie z Czarnkowem jest stolicą powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. W mieście krzyżują się drogi: wojewódzka (północ-południe) nr 178 i wojewódzka (wsch.-zach.) nr 180 oraz trakt kolejowy (wsch.-zach.) z Bydgoszczy do Kostrzyna nad Odrą.

Wyświetl większą mapę

Nazwa miasta

W momencie nadania praw miejskich w 1731 miejscowość nosiła nazwę Trzciana Łąka. Ze względu na długość uległa ona później uproszczeniu do dzisiejszej formy. Reliktem pierwotnej postaci nazwy jest jednak niemiecka nazwa miasta, Schönlanke, będąca jej fonetycznym przyswojeniem.

Historia miasta

Według sfałszowanego dokumentu Bolesława Pobożnego z 1245, w okolicach obecnego miasta miała istnieć osada. Położona miała ona być przy trakcie z Poznania do Kołobrzegu. Zdaniem niektórych badaczy krzyżowały się tu również drogi lokalne, stąd też jej pierwotną nazwą miało być określenie Rozdróżka. Tyle domysły. Historia miejscowości sięga jednak co najwyżej początków XVI wieku.

Prawa miejskie magdeburskie Trzcianej Łące nadał 3 marca 1731 król Polski August II Mocny. Intensywnie rozwinęło się tu osadnictwo niemieckie (sukiennictwo) i żydowskie (handel wełną). W XVIII był to jeden z największych ośrodków sukienniczych Wielkopolski, posiadając ponad 200 warsztatów tkackich. W latach 1738-1755 Trzcianka była własnością Stanisława Poniatowskiego (ojca ostatniego króla Polski).

W r. 1772 miasto znalazło się pod zaborem pruskim, by w 1807 r. wejść w granice Księstwa Warszawskiego. Od 1815 r. ponownie staje się częścią Prus, a wraz z nimi od 1871 r. Niemiec. W połowie XIX gdy wybudowano linię kolejową, miasto ożywiło się gospodarczo. Powstało wiele nowych fabryk i zakładów powodując tym samym rozwój miasta. Ze względu na dominację ludności niemieckiej Traktat Wersalski pozostawił w 1919 r. Trzciankę w granicach Rzeszy. W okresie międzywojennym miasto było stolicą powiatu noteckiego.

27 stycznia 1945 Trzciankę zajęły wojska radzieckie i po 173 latach powróciła ona w granice państwa polskiego. Ludność miasta została wysiedlona do Niemiec i zastąpiona polskimi osadnikami. W 1964 r. rozebrano wznoszący się na Rynku kościół ewangelicki z l. 1843-1847.

Warunki naturalne

Miasto leży nad trzema jeziorami Sarcz, Długie(Logo), Okunie. Trzcianka otoczona jest wieloma lasami, które zajmują mniej więcej 75% gminy. Pod miastem znajdują się złoża węgla brunatnego. Niedaleko, w miejscowości Kotuń, znajduje się ujęcie wód geotermalnych.

Kultura

Trzcianka jest centrum kulturalnym w którym wiele się dzieje z zakresu kultury. W mieście istnieją instytucje kulturalno-oświatowe dla mieszkańców miasta i powiatu:

  • Trzcianecki Dom Kultury - organizuje wiele przedsięwzięć kulturalnych do których należą m. in. Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny "Portret", Dni Trzcianki, Noc Świętojańska, Dożynki Gminne, Przegląd Filmów "Wampiriada", czy też Wielkie Malowanie.
  • Młodzieżowy Dom Kultury - organizuje on czas wolny dla dzieci i młodzieży. W MDK działają liczne zespoły wokalne i artystyczne, które osiągają sukcesy na ogólnoposlkich konkursach m.in. Ogólnopolskim Festiwalu "Śpiewolandia".
  • Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Trzcianka
  • Biblioteka Parafialna
  • Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka - dzięki dysponowaniu dwoma obiektami przy ul. Żeromskiego, muzeum trzcianeckie oferuje równocześnie pięć wystaw stałych: "Dawno temu w Trzciance", "W dawnej szkole", "Przeszłość Trzcianki w obiektywie", "Drogi do Trzcianki", "Muzealna galeria". Muzeum organizuje liczne imprezy, z których najbardziej efektowny jest organizowany w plenerze Piknik Muzealny.

Zabytki

  • Neobarokowy Kościół św. Jana Chrzciciela z lat 1914 - 1916. Budynek trójnawowy, bazylikowy z asymetrycznie usytuowaną wieżą. Ołtarz główny z pierwszej połowy XVIII wieku w stylu barokowym. Dwa ołtarze boczne rokokowe z końca XVIII wieku. W środkowym polu ołtarza głównego mieści się neobarokowy obraz św. Jana Chrzciciela z końca XIX wieku, a w nawie głównej, na jednym z filarów podziwiać można późnobarokową rzeźbę Chrystusa Króla. W lewym ołtarzu bocznym znajduje się obraz Matki Bożej i św. Jacka Odrowąża.
  • Murowana kapliczka tzw. Boża Męka z 1811 r. przy ul. Grunwaldzkiej, postawiona na cześć przejść wojsk Napoleona
  • Dom z 1777 roku przy ulicy Elizy Orzeszkowej
  • Budynek Urzędu Miejskiego przy ul. W. Sikorskiego, zaadaptowany w 1854 r. na ratusz i rozbudowany w 1908 r.
  • Gmach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, wzniesiony w l. 1913-1915 jako Evangelische Volksschule
  • Neogotycki budynek poczty z 1893 r.
  • Przebudowane lamusy tkackie przy ul. Mochnackiego - domy przełomu XVIII/XIX wieku
  • Dawna rytualna łaźnia żydowska z przełomu XVIII/XIX wieku przy ul. Wita Stwosza 6
  • Późnoklasycystyczny budynek z przełomu XVIII/XIX wieku, dzisiejsza siedziba Muzeum regionalnego, ul. S. Żeromskiego
  • Domy kalenicowe z pierwszej połowy XIX wieku przy ul. S. Żeromskiego

Pomniki

  • pomnik Papieża Jana Pawła II

Pomniki Przyrody

  • Park pałacowy z pierwszej połowy XVIII wieku o pow. 6,5 ha przy ul. Tetmajera
  • Grupa lip drobnolistnych przy ul. Roosevelta
  • Platan klonolistny o obwodzie pnia 350 cm, obok obelisk upamiętniający 250-lecie nadania praw miejskich i budowniczych Trzcianki.

Sport

W Trzciance działa 5 klubów sportowych:

  • MKS Sapa Lubuszanin z IV ligowym zespołem piłkarskim (gr. Wielkopolska północ) oraz sekcją podnoszenia ciężarów
  • Energo-Efekt z A-klasowym zespołem piłkarskim
  • MKS MDK z sekcjami: szachową, żeglarską i siatkarską (MKS MDK Trzcianka).
  • UKS Kajak - klub kajakowy
  • Harcerski Ośrodek Wodny przy MKS MDK Trzcianka z przystanią położoną nad jeziorem Sarcz.

Źródło: www.pl.wikipedia.org